بمل (موسیقی)

بمل (bémol) یکی از نمادهای تغییر دهنده نُت‌ها است که صدای مربوط را نیم‌پرده پایین می‌آورد یا به‌دیگر سخن آن را بم می‌کند. هرگاه این نماد در کنار یک نت قرار گرفت یا در سرکلید نوشته‌شد، آن نت باید نیم‌پرده بم‌تر اجرا شود.

نشانه بمل با نماد ♭ نمایش داده می‌شود. اگر نماد ♭در ابتدای میزان قرار گیرد همه نت‌های مربوط به آن پرده در تمام آهنگ باید بمل نواخته شود. اگر لازم باشد تا در میان آهنگ یک جای ویژه صدای یک نت دلخواه نیم‌پرده بم شود در همان نقطه نماد ♭ درج خواهد شد.

دقت کنید در سازهای زهی زخمه‌ای از خانواده تنبور، برای اجرای نت بمُل باید به سمت بالادسته حرکت کنید. برای نمونه نت Re در ساز تنبور پرده شماره ۲ است. اگر این نت بخواهد به‌صورت bemol اجرا شود باید روی پرده شماره ۱ زخمه بزنید.

بمل در موسیقی

بِمُل (به فرانسوی: bemol) (به انگلیسی: flat) یکی از علامت های تغییردهنده (Accedentals) است.

بمل مثلِ دیگر علائمِ تغییر دهنده این این امکان را میدهد که صدایِ نت را تغییر دهیم بدونِ اینکه نامِ نت تغییر کند. (منظور از نامِ نت، جایِ نت روی حامل است) در نتیجه تغییری که با علامتِ بمل ایجاد میشود یک تغییرِ کروماتیک (هم نام) است. به بیانِ دیگر با استفاده از علامتِ بمل صدای نت را نیم پردهِ کروماتیک پایین می آوریم.

از نظر واژه‌شناسی bémol یک واژه فرانسوی است که در موسیقی ایران مرسوم گشت و باقی ماند. برگردان این واژه به انگلیسی Flat است بنابراین در نرم‌افزارهای نت‌نویسی دنبال واژه بمل نباشید. در نرم‌افزارهایی مانند فاینالی نیز از نام Flat استفاده شده‌است.

این علامت صدای نُت را نیم‌پرده پایین می‌آورد. به‌عبارت‌دیگر، صدای نُت را نیم‌پرده بم می‌کند. بِمُل در تقابل با دیِز است. یعنی با نماد دیز (#) صدای نت را نیم پردهِ کروماتیک بالا میبریم.

تفاوت نت‌های دیز و بمل

به دیزها و بمل‌ها علامت‌های تغییر دهنده (Accidentals) گفته می‌شود. این علائم نشان دهنده‌ی تغییرات در نت‌های بکار (Natural) هم‌چون «دو»، «ر» و «سی» هستند.

می‌خواهیم از دو منظر آکوستیکی و تئوری موسیقی، این علائم را بررسی کنیم:

برای نمونه بیایید دو نت را درنظر بگیریم: نت‌های «ر دیز اکتاو چهارم پیانو/ D#4» و «می بمل اکتاو چهارم/ Eb4».

از نظر آکوستیکی، هردوی این نت‌ها یکسان هستند؛ هر دوی آن‌ها امواج صوتی ارتعاشی با فرکانس ۳۱۱.۱۳ هرتز را در کوک استاندارد ساز نشان می‌دهند. به این ترتیب اگر قرار باشد که این دو نت را بر روی پیانو بنوازید، دقیقا یک کلاویه را خواهید نواخت. این دو نت از نظر آکوستیکی دقیقا یکسان هستند و کسی با گوش مطلق هم نمی‌تواند بگوید که یکی نت «ر دیز» بوده و دیگری «می بمل».

از نظر تئوری موسیقی، بر اساس این‌که نت در چه گامی قرار گرفته باشد، «ر دیز» یا «می بمل» نامیده می‌شود. موسیقی غربی در گام‌های دیزدار و بمل‌دار تقسیم‌بندی می‌شود.