بکار (موسیقی)
بکار (bécarre) در تئوری موسیقی یک نماد عَرَضی است که نمادهای عرضیِ پیش از خود را فسخ میکند و زیروبمی تغییرنیافته از یک نت را نمایش خواهد داد. هرگاه این نماد در کنار یک نت قرار گرفت یا در سرکلید نوشتهشد، آن نت به حالت اصلی اجرا شود.
منظور از نماد عَرَضی (Accidental) نمادی است که در خط حامل پیش از نتها قرار میگیرد و صدای آن را زیرتر یا بمتر میکند.
برای نمایش بکار از نماد ♮ استفاده میشود. بهطور پیشفرض نماد ♮ در ابتدای میزان قرار نمیگیرد چرا که در شروع نیازی به خنثی کردن نیست. همه نتها پیشفرض بکار هستند و اگر لازم باشد تا در میان آهنگ یک جای ویژه صدای یک نت تغییر یافته به حالت پیشفرض تیدبل شود در همان نقطه نماد ♮ درج خواهد شد.
بکار در موسیقی
بکار یکی از نمادهای تغییردهنده (Accedentals) است با این تفاوت که صدای نت را به صدای اصلی آن برمیگرداند.
بمل مثلِ دیگر علائمِ تغییر دهنده این این امکان را میدهد که صدایِ نت را تغییر دهیم بدونِ اینکه نامِ نت تغییر کند. (منظور از نامِ نت، جایِ نت روی حامل است) در نتیجه تغییری که با علامتِ بمل ایجاد میشود یک تغییرِ کروماتیک (هم نام) است. به بیانِ دیگر با استفاده از علامتِ بمل صدای نت را نیم پردهِ کروماتیک پایین می آوریم.
از نظر واژهشناسی bécarre یک واژه فرانسوی است که در موسیقی ایران مرسوم گشت و باقی ماند. برگردان این واژه به انگلیسی Natural است بنابراین در نرمافزارهای نتنویسی دنبال واژه بکار نباشید. در نرمافزارهایی مانند فاینالی نیز از نام Natural استفاده شدهاست.
این نماد صدای نُت را به حالت اصلی بر میگردد و نیازی به گرفتن نیمپردهها نیست. اگر در سرکلید یک نت بمل باشد و در یک میزان نماد ♮ کنار آن نت قرار گرفت، وقتی میزان تمام شد، در شروع میزان بعد آن نت باید بهصورت بمل اجرا شود. به هر حال سر کلید قطعه سی بمل است و زور بکار بیش از یک میزان نیست.
تفاوت نتهای بکار، دیز و بمل
به دیز (♯) و بمل (♭)، نمادهای تغییر دهنده (Accidentals) گفته میشود. این نمادها نشانگر تغییرات در نتهای طبیعی (Natural) همچون «دو»، «ر» و «سی» هستند.
میخواهیم از دو منظر آکوستیکی و تئوری موسیقی، این علائم را بررسی کنیم:
برای نمونه بیایید دو نت را درنظر بگیریم: نتهای «ر دیز اکتاو چهارم پیانو/ D#4» و «می بمل اکتاو چهارم/ Eb4».
از نظر آکوستیکی، هردوی این نتها یکسان هستند؛ هر دوی آنها امواج صوتی ارتعاشی با فرکانس ۳۱۱.۱۳ هرتز را در کوک استاندارد ساز نشان میدهند. به این ترتیب اگر قرار باشد که این دو نت را بر روی پیانو بنوازید، دقیقا یک کلاویه را خواهید نواخت. این دو نت از نظر آکوستیکی دقیقا یکسان هستند و کسی با گوش مطلق هم نمیتواند بگوید که یکی نت «ر دیز» بوده و دیگری «می بمل».
از نظر تئوری موسیقی، بر اساس اینکه نت در چه گامی قرار دارد، «ر دیز» یا «می بمل» نامیدهمیشود. موسیقی غربی در گامهای دیزدار و بملدار تقسیمبندی میشود.
پایان سخن
زمانیکه یک نت با نماد دیز (♯) یا بمل (♭) تغییر پیدا میکند، گاهی پس از آن لازم میشود که دوباره حالت معمول نت استفاده بشود. در این مواقع باید از علامت بکار (♮) استفاده کنیم. یعنی اثر دیز و بمل را از بین میبریم. این نماد نشان میدهد دیگر نیازی به زیر یا بم کردن نت نیست و اثر دیز و بمل خنثی میشود.
از ترکیب نکتهها و یادآوریهای بالای متوجه میشویم که چون بکار (♮) هم خانواده دیز و بمل است، قانون بقای اثرش تا پایان میزان شامل حال او نیز میشود. یعنی اگر برای مثال در یک قطعهی فاماژور که سی بمل بوده، ما در ابتدای یک میزان از سیبکار استفاده کردیم، تا پایان آن میزان، نت سی دیگر بمل نیست و بکار خواهد بود. مگر اینکه دوباره بمل آورده شود.
نگارنده: تنبورنواز
آموزش تنبور | 23 مرداد 03
