تریوله

تریوله (Triolet) به معنای لغوی سه‌قلو یا سه‌گانه است و در موسیقی به معنای اجرای سه نت در زمان دو نت اشاره دارد. این تکنیک متداول‌ترین تکنیک «چندتایی» در موسیقی است و به نوازنده اجازه می‌دهد تا با رعایت وزن میزان نت‌های بیشتری را بنوازد. به تریوله «سه بر دو» (۲⁄۳) نیز می‌گویند. بدین شکل که کشش دو نت سیاه (♩) که برابر با یک نت سفید (𝅗𝅥) است، با سه نت سیاه، مدت زمانِ یکسانی دارند.

آموزش تریوله در موسیقی

برای نمایش تریوله روی سه‌نت که در کنار هم قرار دارند عدد ۳ را درج می‌کنند. بخشی از قسمت پایانی درآمد مطرب مهتاب‌رو در شکل زیر قابل مشاهده است. همانگونه که مشاهده می‌شود میزان این بخش ۶/۸ است یعنی باید شش نت چنگ در هر میزان نواخته شود برای همین از تکنیک تریوله استفاده گردید.

نمونه نت اجرای تریوله با ساز تنبور

به طور مشابه، سه نت چنگ با یک نت سیاه برابر است. اگر هر مقدار از نت‌های درگیر تحت شماره و پرانتز قرار گیرند، به همان مدتِ زمانِ اولیۀ خود (۲⁄۳) کاهش می‌یابند. همچنین تریوله ممکن است با کشش‌های مختلف استفاده شود. به‌عنوان مثال یک نت سیاه و یک نت چنگ، که در این صورت نت سیاه، برابر با کششِ دو نت چنگ در نظر گرفته می‌شود. در برخی از موسیقی‌های قدیمی‌تر چنین ریتم‌هایی به‌عنوان یک چنگ و یک دولاچنگ نقطه‌دار که نوعی مختصرنگاری است، استفاده می‌شد. احتمالاً برای این بود که ضرب‌آهنگ با وضوح بیشتری نشان داده شود.

تریوله و دیگر تقسیم‌های چندتایی

در روند یک آهنگ گاه لازم می شود که یکی ( یا چند تا) از شکل های نت ، به جای دو قسمت به سه قسمت تقسیم شود. این تقسیم را سه بر دو (تریوله) گویند. در خط موسیقی نشانه‌ای برای این تقسیم تعیین شده است:

بر روی قسمت‌های سه‌گانه، خطی منحنی یا گوشه دار به این شکل می گذارند و میان آن عدد ۳ را می نویسند. این نماد نشان می‌دهد این سه نت زمانی برابر با تقسیم دو تایی عادی را اشغال می‌کنند.

گاه به جای تقسیم به چهار، شکل نت به شش پاره تقسیم می شود. این تقسیم را شش بر چهار ( سکستوله ) می نامند.

هرگاه نتی که دارای تقسیمات سه‌تایی است، به دو قسمت مساوی تقسیم شود، این تقسیم را دو بر سه (دوئله) می نامند، و نشانه ی آن خط اتصالی است روی دو نت و عدد ۲ در بالای آن.

سخن پایانی

تریوله در موسیقی زیرمجموعه توپلت (Tuplet) یا تقسیم‌های چندتایی است. چندتایی به هر نوع ریتمی که شامل تقسیم ضرب به تعدادی متفاوت از آنچه در تقسیمات منظم کسر میزان باشد (مانند دوتایی، سه‌تایی و غیره)، شناخته می‌شود. این شامل گروه‌بندی ریتمیک نامعقول، غیرعادی، مصنوعی، نامنظم، فوق متریک یا به ندرت متقارن است. علامت‌های این تغییر با یک عدد (گاهی دو عدد) نوشته می‌شود که نشان‌دهنده نت‌های درگیر است و اغلب با پرانتز یا خط اتصال، تقسیم‌بندی می‌شود. «سه‌تایی» یا تریوله رایج‌ترین نوعِ استفاده از نت‌های «چندتایی» است.