دراب در موسیقی

دراب به نواختن پیاپی سه مضراب متوالی همنام، و با الگوی راست، چپ، راست گویند که در زمان اجرای یک نت نواخته می‌شود. گاهی نیز درّاب چپ با الگوی چپ، راست، چپ اجرا می‌شود.

زمان اجرای دُرّاب بسیار مهم است و اگر این نماد در بالای یک نت قرار گیرد باید به اندازه ارزش زمانی آن نت سه‌بار تکرار شود. این نوع مضراب زدن نیز یکی از زینت‌ها موسیقی است. دو مضراب چپ و راست به عنوان زینت با سرعت زیاد به نت اصلی دست راست می چسبند و این زینت را به وجود می آورند.

فرمول کلی آن به این صورت است:

مضراب راست (زینت) + مضراب چپ (زینت) + مضراب راست (نت اصلی)

ویژگی اصلی زینت ها، اجرای آنها در زمان نت اصلی است. به معنای دیگر زینت ها در موسیقی و نت نویسی جزء نتهای اصلی به حساب نمی آیند و ماهیت خود را از کشش نت اصلی می گیرند. زینت ها نت اصلی را پُر تر می کنند و زیباتر شدن اجرا را به همراه دارند.

دراب در ساز تنبور

دراب یکی از انواع مضراب در تنبور است که می‌توان برای زینت از آن استفاده کرد. این تکنیک در سازهای زهی زخمه‌ای کاربردی بسیاری دارد و ساز تنبور نیز از آن بی‌بهره نیست. البته برخی اساتید تنبور با بکارگیری مضراب‌های متنوع مانند گلریز و غنچه و … در ساز تنبور مخالف هستند. با این وجود مضراب دراب ترکیبی از راست و چپ متوالی است که در تنبور بسیار استفاده می‌شود.

سید خلیل عالی‌نژاد در آلبوم شکرانه از تکنیک دراب استفاده کرد. مظفر منصوریان معتقد است که این شیوه از نواختن سید خلیل مبنایی علمی دارد و ترکیب درستی از راست‌وچپ‌های متوالی است. حال نام آن را می‌توانیم دُرّاب هم بگذاریم.

دراب سه نت

تکنیک دراب سه نت با دراب معمولی یکسان است و فقط یک تفاوت دارد، تفاوت آن در این جاست که دراب معمولی، تنها روی یک نت اجرا می شود، مثلاً نت «سل» را سه بار اجرا می کنیم. ولی دراب سه نت، سه نت مختلف را اجرا می کند. به عنوان مثال، مضراب راست روی «لا»، مضراب چپ روی «سی»، مضراب راست روی «دو» انجام می‌شود.

شمارش آن مثل دراب معمولیست. به اینصورت:

۱ و ۲ و

هنرجویان گرامی باید تلاش زیادی برای فراگیری این تکنیک کنند، چرا که به دلیل انگشت گذاری پشت سر هم و سریع این سه نت، ممکن است صدای گز شنیده شود که با تمرین و ممارست بیشتر رفع می شود. برای تمرین این تکنیک هم ابتدا از سرعت آهسته شروع کنید و پس از اینکه به تسلط مورد نظر رسیدید می‌توانید سرعت خود را به ندرت افزایش دهید.

پایان سخن

دراب و دراب سه‌نت از تکنیک‌هایی هستند که بین تمامی سازها، خصوصا سازهای زهی وجود دارند. اجرای این تکنیک نیازمند سه مرتبه زخمه به صورت سریع و پشت همدیگر است. در هنگام اجرای این تکنیک مدت زمان  باید به اندازه یک نت دولا چنگ باشد که چیزی معادل یک چهارم ثانیه است.

همان طور که اشاره شد برای اجرای این تکنیک سه بار روی ساز مضراب زده می‌شود که ترتیب ابن مضراب از این قرار است: راست، چپ، راست. این تکنیک یک زینت است یعنی جایگاه اجرای آن بنا بر مهارت و سلیقه نوازنده تعیین می‌شود اما اگر در یک قطعه لازم بود تا یک یا چند نت خاص حتما دراب بخورند، بالای آن نت ها علامتM را قرار می‌دهند.

برای تمرین دراب، می بایست با سرعت آرام و کاملاً شمرده شروع کنیم. شمارش آن به این صورت است: ۱و۲و

هنرجویان می دانند، شماره های ۱ و ۲ مضراب خورده، و انتها، سکوت می‌باشد. بنابراین در شمارش زیر سه مضراب میزنید و بعد سکوت کوتاهی دارید. تمرینات ساز زدن خود را کم‌کم و در فواصل زمانی چند روزه سریع تر کنید تا به سرعت مورد نظر برسید.