امرالله شاه‌ابراهیمی

امرالله شاه‌ابراهیمی

سید امرالله شاه‌ابراهیمی موسیقی‌دان، کلام‌خوان، مقام‌دان و نوازنده تنبور است که در ۱۳۰۲ در صحنه به‌دنیا آمد و در سال ۱۳۸۲ در زادگاهش درگذشت. بدون تردید او تاثیرگذارترین فرد در ترویج ساز تنبور بود و شاگردان بسیار مطرحی را آموزش داد.

در دهه ۱۳۵۰ که ساخت تنبور فقط منحصر به منطقه کرمانشاه و مراسم مذهبی و آیینی یارسان بود. فعالیت‌های مفید و اثر بخش شاه‌ابراهیمی زمینه را فراهم آورد تا این ساز به دیگران معرفی شود. از وی به عنوان یکی از برجسته‌ترین تنبورنوازان و مقام‌دان‌های معاصر و نیز «اسطوره تنبور کُرد» یاد شده‌است. از امرالله شاه‌ابراهیمی یک آلبوم موسیقی با عنوان «سماع» منتشر شده که ۱۳ قطعه از تکنوازی‌های او از مقام‌های تنبور را شامل می‌شود.

زندگی‌نامه امرالله شاه‌ابراهیمی

سید امرالله شاه‌ابراهیمی در ۱۳۰۲ در صحنه در استان کرمانشاه در خانواده‌ای از خاندان شاه‌ابراهیمی که از مسندنشینان یارسان بودند به دنیا آمد. پدرش سید لطف‌الله شاه‌ابراهیمی از رهبران یارسان و استادان برجسته تنبور بود که به اولین استاد او تبدیل شد. شاه‌ابراهیمی علاوه بر پدرش نزد تنبورنوازانی مانند درویش سعدی، سید هادی اجاق، سیدآقاعزیز ذوالنوری و حسین روحتافی به شاگردی پرداخت و دانش خود را در زمینۀ موسیقی و نوازندگی تنبور تکمیل کرد.

زندگی‌نامه امرالله شاه‌ابراهیمی

زندگی‌نامه امرالله شاه‌ابراهیمی

اه‌ابراهیمی افزون بر تنبور، سازهای تار و سه‌تار را نیز نزد سیداحمد اعتضادی که از شاگردان درویش‌خان بود آموخت. شاه‌ابراهیمی در دهۀ پنجاه با تشویق «وزارت فرهنگ و هنر» اولین کلاس رسمی آموزش تنبور را در شهر صحنه در استان کرمانشاه برپا کرد.

شاگردان امرالله شاه‌ابراهیمی

از امرالله شاه‌ابراهیمی به عنوان تاثیرگذارترین تنبورنواز معاصر یاد شده‌است. تا قبل از او، تنبور بیشتر به صورت تکنوازی و فقط در کرمانشاه و در مراسم جم یارسان نواخته می‌شد، اما شاه‌ابراهیمی در سال ۱۳۵۲ با تشکیل «گروه تنبورنوازان» که همگی از شاگردان خودش بودند، توانست تنبور را به مجامع هنری در سایر نقاط ایران و جهان معرفی کند.

امرالله شاه‌ابراهیمی به همراهی «گروه تنبورنوازان» در جشنواره‌های موسیقی کُردی در تالار رودکی، جشن فرهنگ و مردم در اصفهان و برنامۀ موسیقی عرفانی در تالار چهل‌ستون کنسرت‌هایی را برگزار کرد. این کنسرت‌ها اولین اجراهای موسیقی تنبور به صورت گروه‌نوازی بود که باعث شناساندن این ساز و موسیقی همراه با آن به مردم دیگر نقاط ایران شد.

در سال ۱۳۵۹ «گروه تنبور شمس» به سرپرستی کیخسرو پورناظری و «گروه باباطاهر» به سرپرستی سید خلیل عالی‌نژاد تشکیل شد. این گروه‌ها از «گروه تنبورنوازان» منشعب شدند و هر دو از شاگردان امرالله شاه‌ابراهیمی بودند.

بسیاری از تنبورنوازان برجسته معاصر از شاگردان سیدامرالله محسوب می‌شوند. از میان آن‌ها می‌توان به سید خلیل عالی‌نژاد، کیخسرو پورناظری، قاسم حقیقت‌نژاد، یحیی رعنایی، فرامرز رعنایی، فریبرز شاه‌ابراهیمی، معصوم شربتی و آرش شهریاری شاره کرد.

آلبوم سماع

آلبوم سماع با آواز و تنبورنوازی امرالله شاه‌ابراهیمی و متن محمدرضا درویشی در سال ۱۳۷۹ منتشر شد. این تنها آلبومی است که از این استاد بزرگ تنبور به یادگار مانده‌است. او در این آلبوم به اجرای مقام‌های باستانی (مجلسی) منطقه کرمانشاه با تنبور پرداخت.

آلبوم سماع

آلبوم سماع تنبور

متن دفترچه‌ی سی دی، نوشته‌ی محمدرضا درویشی، به معرفی مقام های باستانی، ساز تنبور و نوازنده ی این مجموعه می پردازد. در بخشی از این متن آمده است:«بخش مهم و قابل  توجهی از موسیقی منطقه ی کرمانشاهان مجموعه ای در حدود ۱۴ تا ۲۰ مقام مختلف است که به مقام های باستانی (مجلسی) معروف است. کاربرد این عنوان ها در رابطه با ایجاد تمایز میان این بخش از مقام ها و مقام های دینی و مذهبی معنا می یابد.»

قطعات این آلبوم عبارتند از:

پایان سخن

«سید امرالله شاه‌ابراهیمی» متولد شهر صحنه، نامی ترین استاد تنبورنوازی معاصر است. او تنبور را از پدرش «سید لطف الله»، تار و سه تار را از «سید احمد اعتضادی» شاگرد «غلامحسین درویش» فرا گرفت و بر ردیف موسیقی سنتی ایران تسلط پیدا کرد. به همت او تنبور از انزوای چند صد ساله بیرون آمد و به مجامع هنری و بین المللی راه یافت. بیشتر تنبور نوازان مشهور حال حاضر یا مستقیماً شاگرد او بودند یا از طریق شاگردان او به جمع تنبورنوازان پیوستند. او در دهه پنجاه با تشویق «وزارت فرهنگ و هنر» نسبت به دایر نمودن کلاس رسمی تنبور در شهر صحنه اقدام کرد. سپس با شاگردانش اولین «گروه تنبور نوازان» معاصر را تشکیل داد.