سعید ذوالنوری

سعید ذوالنوری مقام‌شناس، موسیقی‌دان، استاد و سازنده چیره دست تنبور است که به سال ۱۳۴۱ در شهرستان صحنه به‌دنیا آمد. او سازنده سازهای زهی زخمه‌ای و به‌طور مشخص بزرگترین سازنده تنبور در کشور است.

یکی از خدمت‌های ارزنده وی پژوهش‌های شبانه روزی بروی موسیقی مقامی (سازهای مقامی) می‌باشد. در همین راستا اداره استاندارد استان کرمانشاه از وی دعوت نمود تا الگویی استاندارد برای ساز تنبور ارائه دهد. هم اکنون نیز در سایت رسمی استاندارد ایران موجود می‌باشد. از دیگر خدمات ارزنده ایشان احیای الگویی منحصر بفرد از سازه‌های استاد شهیر این دیار، استاد خداوردی، می باشد. این ساز با عنوان تنبور دو طرفه و بانام شخص استاد خداوردی به ثبت ملی ایران رسید.

دو مهر اصالت اثر از سوی سازمان یونسکو به ایشان (سید سعید ذوالنوری) تعلق گرفت. سعید ذوالنوری با ابداع یک ساز جدید با نام دلساز و روشنگری در شیوه ساخت تنبور (تنبور دویست تکه) نظر کارشناسان جهانی این سازمان را به خود جلب کرد و برگی از صفحه افتخارات این دیار را زرین نمود. ویژگی‌های ساختاری و رزونانسی این سازها کاملا منحصربه‌فرد است.

زندگی‌نامه سعید ذوالنوری

از آنجایی که نام صحنه با واژه و آوای تنبور آمیخته شده پس طبیعا عرصه برای هنر نمایی نوازندگان چیره دست و سازندگان خوش ذوق و مبتکر نیز باز می‌شود. همانطور که اشاره شد سید سعید ذوالنوری نیز در همین شرایط پا به عرصه ی وجود نهاد و گویی دل و جانش برای فرهنگ این مرز و بوم می تپید. وی در سال ۱۳۵۶ اقدام به تاسیس کارگاه ساخت تنبور در شهر صحنه نمود و مهر نکیسا را بر پیکره سازهایش نقش کرد.

کارگاه استاد سعید ذوالنوری

پس از چندی کارگاه را به تهران منتقل کرد(۱۳۶۶) لکن طولی نکشید که مجددا به دیار اجدادش برگشت(۱۳۷۴) و همچون گذشته آوای سازش را برای مردم شهر به ارمغان آورد. ایشان دارای نشان درجه یک پیوسته خانه موسیقی هستند. همچنین تا به امروز دو مهر اصالت از سازمان یونسکو و چهار نشان ملی را دریافت کرده اند.

او یکی از دوستان نزدیک سید خلیل عالی‌نژاد بود و مدتی از جوانی را باهم سپری کردند. از نوازندگان مورد تایید ایشان می‌توان به آرمان دکه‌ای و سید محمد ذوالنوری اشاره کرد. خاطرات و نقل‌قول‌های بسیار زیادی از این استاد چیره‌دست تنبور با سید خلیل عالی‌نژاد وجود دارد. برای شنیدن این خاطرات باید به صحنه سفر کنید و در آنجا می‌توانید با این استاد در کارگاه نکیسا به‌گفتگو بنشینید.

نقل‌قول‌هایی از استاد سعید ذوالنوری

استاد نریمان بزرگترین استاد سعید ذوالنوری بود. به گفته وی یکی از بهترین دوران زندگی وی زمانی بود که با جان و دل، با نهایت اشتیاق به سازه های استاد نگاه می کردم و به نواهای آنها گوش می دادم. تاثیر استاد آنچنان در من زیاد بود که در حدود بیست سال طبق الگوهای ایشان کار می کردم و با توجه به اینکه کارگاه من در تهران بود بسیاری گمان می بردند که من پسر استاد نریمان هستم که راه ایشان را پیش گرفتم.

رنج اگر در هنر نباشد هنرمند به تعالی وجودی کاری و آن نقطه اوج معرفت وجودی نمی‌رسد. هنرمند با رنج دست و پنجه نرم می‌کند، با رنج زندگی می‌کند، و این رنج ها روح و جان هنرمند را صیغل می‌دهد و همین هم باعث پیشرفت و کمال آ ثار و البته خودش می‌شود.
استاد سعید ذوالنوری

یکی از دلمشغولی‌های اصلی استاد ذوالنوری همیشه محیط زیست است. به همین دلیل اقدام به ساخت تنبوری با الگوی کاسه یک‌‌تکه اما ساخته شده از هفت‌تکه نمود. از آنجایی که تماما ظرافت ساخت تنبور کاسه یک تکه در آن رعایت شد به ثبت آثار ملی رسید. شایان ذکر است که وی به عنوان چهره ماندگار استان کرمانشاه انتخاب شد. همچنین به فوق لیسانس افتخاری از طرف سازمان میراث فرهنگی و ارشاد اسلامی و وزرات کشور نائل آمد.

ساخت تنبور

استاد محمد ذوالنوری از نزدیک به ۱۴ سالگی به ساخت تنبور روی آورد. وقتی ایشان سال سوم راهنمایی بودند یک مسابقه هنری در  سطح مدارس کشور برای کشف استعدادهای دانش آموزان برگزار شد. مدیر مدرسه این موضوع را اعلام کردند و گفتند که نفرات اول تا سوم هر  استان را به مدت یک هفته در مجموعه ی تفریحی شهرستان رامسر به اردو می برند.

روز مسابقه او هم یک تنبور ساخت که حدود بیست و پنج سانتی متر بود و در استان نفر نخست شد. شاید این نخستین انگیزه‌ای بود که در وی ایجاد شد تا به ساخت حرفه‌ای ساز بپردازند.

نخستین ساز حرفه‌ای که ساخت نیز تنبور بود. یک تنبور کاسه‌ای؛ که خیلی هم خاطره انگیز بود. وی آن ساز را با کمترین ابزار ممکن ساخت و جالب این که پیش از این هیچ تجربه ای در ساخت ساز نداشت. اما با آزمون و خطا و پشتکار توانستم صدایی از آن چوب بیرون بکشد. جالب است بدانید تنها ابزاری که داشت یک پیچ‌کشتی بود.