یدالله اشرفی

استاد یدالله اشرفی فرزند شیرمحمد سازنده و نوازنده ساز تنبور در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در روستای فش از توابع شهرستان کنگاور استان کرمانشاه به دنیا آمد. او از معدود هنرمندانی بودند که از همان دوران کودکی تا پایان عمر پر برکتش که ۸۶ بهار را پشت سرگذاشت، دست از کار و فعالیت بخصوص در زمینه هنر و موسیقی برنداشت.

چون پدرش از خانواده مذهبی و از ارادتمندان حضرت علی بودند و ضمناً در کار زراعت و همچنین صنایع دستی چوبی انس و الفتی وافر داشت. لذا او به تبعیت از پدر و استعداد ذاتی که داشت رو به صنایع دستی چوبی آورد. او مدت‌ها در ساخت درب و پنجره و میز و صندلی و … اشتغال داشت.

یدالله اشرفی سازنده تنبور

روستای فش کنگاور یکی از بزرگترین سازندگان و تولید کنندگان ساز به ویژه تنبور و سه تار و تار در ایران می‌باشد که اولین بانی و باعث آن استاد یدالله اشرفی بودند. ساز تنبور نزد مردمان کرد استان کرمانشاه از قداستی خاص برخوردار است. تنبور، ساز باستانی این جماعت به حساب می‌آید و اکثرا با شیوه نوازندگی آن آشنا هستند. بنابراین یدالله اشرفی رویه کاری خود را تغییر دادند و شروع به ساخت تنبور کرد. سازهای سنتی دیگر از جمله تار و سه‌تار نیز می‌ساخت و کارهای او در شهرهای گوناگون ایران فراوانی داشت. بویژه در کرمانشاه ، همدان ، شیراز و تهران و شمال مهر او سرآمد بود.

با وجود اینکه ایشان در سن کهولت پیرمردی لاغر اندام بودند اما آنقدر سرعت عمل در کار داشتند که هیچ جوانی نمی توانست پا به پایش برسد. استاد اشرفی علاوه بر سازندگی دستی هم به نوازندگی تنبور داشت به‌ویژه مقام طرز مجنونی و ساقی‌نامه را با شیوه خاصی می‌نواخت که نوای آن بسیار دلنشین بود.

پیرامون یدالله اشرفی

از خصائص نیک انسانی، خداوند بهره فراوان به او داده بود از جمله اینکه فردی مردم دار، مهمان دوست، سخاوتمند و دست و دل باز بود و همیشه در راه اندازی کار همنوعان خود کوشا و بین اهالی مشهور بودند. بخصوص در اشاعه و تعلیم ساخت آلات موسیقی و تعلیم شاگردان یدی طولانی داشت و شاید بدون اغراق بیش از هزار نفر مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق ایشان و هنر والای او امرار معاش می‌کنند و در توسعه و ترویج موسیقی اصیل ایرانی فعالیت دارند.

خوشبختانه اکثر سازندگان آلات موسیقی در منطقه از قشر جوانان می‌باشند. استاد اشرفی در سال ۱۳۶۶ نیز جهت تکمیل اندوخته‌های خود از محضر استاد گرانقدر زنده یاد سید خلیل عالی نژاد در شهرستان صحنه بهره مند شدند و این بار با دستی توانمند و روحی سرشار از عشق حق تا پایان عمر پر برکتش به کار خود ادامه دادند.

این هنرمند بزرگوار هنگام کار هنری خود آنچنان با شور و شوق اشعار مولانا و گاهی حافظ و سعدی را زمزمه می‌کردند. انسان هیچگاه در محضر ایشان احساس خستگی نمی‌کرد. او چنان به کار خود عشق می‌ورزید که بارها این جمله را تکرار می‌کرد:

آرزو دارم هنگام مرگ تابوتم را در کارگاه موسیقی برای تشییع بیاورند. یعنی تا آخرین نفس و تا آخرین لحظات عمر مشغول کار باشم.

من در سال ۱۳۶۷ مدت یکسال افتخار شاگردی در محضر ایشان را داشتم. سیاوش اشرفی نیز یکی از اقوام نزدیک اوست که میراث‌دار شیوه تنبورنوازی استاد یدالله اشرفی می‌باشد. سیاوش نیز در کار خود بسیار خبره است.

پایان سخن

یدالله اشرفی استعدادی ذاتی داشت که خداوند به ایشان داده بود. نه تنها در ساخت تنبور، بلکه در ساخت سه‌تار و تار و قبل از آن هم در کار چوب بسیار ماهر بودند. از نظر اخلاقی انسان رئوف و مهربانی بود. همیشه آرزویش این بود که تا زمان مرگ در کارگاه خود در حال ساخت ساز باشد. می‌گفت دوست دارد تا تابوت او را به کارگاه بیاورند و از آنجا ببرندش.

بسیار هم سخاوتمند بود. خیلی از اوقات که دانشجویان به او مراجعه می‌کردند و پولی نداشتند، ساز را به آنها هدیه می‌داد. می‌گفت دعایی در حقش کنند، کفایت می‌کند. در روستای فش در حال حاضر بیش از ۳۰۰ خانوار مشغول ساخت سازند که مستقیم و غیرمستقیم شاگرد ایشان بوده‌اند.

نکته: تصویر مربوط به مهراب اشرفی برادرزده استاد یدالله اشرفی است.

منبع: فریدون حقیقی روزنامه حیات نو