مقام جلوشاهی

مقام جلوشاهی از مقام‌های مجلسی (باستانی) تنبور است که در جشن‌ها یا استقبال از بزرگان با ترکیبی از ساز دف و تنبور اجرا می‌شود. این مقام که  از نشاط و جذبه‌ای ویژه برخوردار است محصوص آیین‌های شاد و بزرگ مذهبی و یا برای استقبال از بزرگان است. مقامات ظاهری با سرنا و دهل و در پیشواز از بزرگان معنوی یعنی پیران و پیشوایان طریقت و حقیقت با تنبور و دف اجرا می‌گردد [تنبور از دیرباز تاکنون].

مقام جلوشاهی بر دو نوع اصلی شامل «پیشواز جانان» و «جلوشاهی سحری» است. این مقام زیبا، استوار و تکنیک‌پذیر است و در گذشته برای استقبال و پیشوازی از بزرگان بکار می‌رفت. ریتم آن شور و شعفی در ایجاد می‌کند که سالک را برای ارتباط با حقیقت و معشوق راستین آماده می‌کند [پیشواز جانان].

نت مقام جلوشاهی

سید خلیل عالی‌نژاد در کتاب تنبور از دیرباز تاکنون این مقام را نت‌نویسی کرد. امیرمصطفی جعفرپوری در کتاب پیشواز جانان و رضا علی‌آبادی در کتاب مقام‌های باستانی تنبور نیز این مقام را نت‌نویسی کردند. روایت محمد ذوالنوری از این مقام بسیار متفاوت از روایت علی‌اکبر مرادی در کتاب صد درس می‌باشد. شاید این به‌علت تفاوت روایت در تنبور صحنه و تنبور دالاهو باشد. در هر صورت دو نوع اصلی این مقام به صورت کلاسیک عبارتند از:

• جلوشاهی پیشواز جانان
• جلوشاهی سحری

پایان سخن

مقام جلوشاهی در کنار مقام بایه بایه از نخستین مقام‌هایی هستند که همه هنرجویان تنبور آنها را می‌آموزند. همچنین این مقام همچون مقام شادی هی شادی از مقام‌های شاد موسیقی تنبور است. باید گفت این مقام به احتمال زیاد از سازهایی مانند سرنا به تنبور وارد شد و خیلی زود با آن پیوند یافت. اجرای این مقام بوسیله نوازندگان گوناگون بسیار متفاوت است و این بخاطر انعطاف‌پذیری بالای آن است.

جلوشاهی سحری نیز یکی از مقام های بسیار ارزشمند و دلنشین باستانی تنبور است. این مقام با آواز همراه با تنبور و یا سرنا به همراهی دهل اجرا می‌شود. تنبورنوازان در مجالس و محافل اذکار روحانی که طی آن شب به صبح می انجامد طلوعی دیگر را نوید داده و اشعار امید بخشی که سراپا وجد و نشاط ایجاد می کند را به گوش مستمعین می رسانند و در اعیاد ملی و مذهبی نیز سرنا و دهل‌نوازان بر فراز بام‌های خود همین مقام را در وقت سحر می‌نوازند.