مقام سوار سوار

مقام سوار سوار یکی از مقام‌های مجازی تنبور است که روایت آن در مناطق گوناگون مانند صحنه، دالاهو و منطقه گوران تا حدودی با هم متفاوت است. این مقام از دیگر سازها به ساز تنبور وارد شد و البته خیلی زود با استقبال مواجه گردید.

هنرمندان و تنبورنوازان گوناگونی این مقام را اجرا کردند و آثار ماندگاری خلق گردید که می‌توان به سید خلیل عالی‌نژاد و علی‌اکبر مرادی اشاره کرد. شاید بتوان این مقام را به موسیقی روزی روزگاری که برگرفته ار صدای دویدن اسب است، تشبیه کرد. در این آموزش کوشش بر آن است تا نت مقام سوار سوار برای تنبور در اختیار هنرجویان و علاقه‌مندان این ساز زهی قرار گیرد.

نت مقام سوار سوار

روایت صحنه و دالاهو از مقام سوار سوار باهم تفاوت دارد. محمد ذوالنوری در کتاب آموزش مقدماتی تنبور این مقام را به روایت صحنه نت‌نویسی کرد. علی‌اکبر مرادی نیز نت این مقام را به روایت گوران و دالاهو به نگارش درآورد. در هر دو نت‌نویسی، در گام موسیقی این مقام تنها نت Si به‌صورت بمل است و سایر نت‌ها همه بکار می‌باشد. میزان موسیقی در روایت صحنه، میزان ساده دو ضربی دو چهارم است. در روایت دالاهو نیز به صورت چهار چهارم و میزان ساده می‌باشد که اجرای این آهنگ به صورت زیر است:

پیرامون مقام سوارسوار

مقام سوار سوار یک مقام مجازی است یعنی در اصل با سازهای دیگری نواخته می‌شد اما بعدها به تنبور راه پیدا کرد. پیرامون تاریخچه این مقام اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و منابع مطمئنی وجود ندارد. روایت‌ها پیرامون آن زیاد است و نویسنده این متن نمی‌تواند با اطمینان از آن سخن بگوید. شاید در گذر زمان دیگر پژوهشگران بتوانند اطلاعات بهتری را ارائه کنند و به غنای این آموزش کمک نمایند.

این مقام زیبای تنبور حالات گوناگون صدای پای اسب را تداعی می‌کند. در آغاز با ریتمی کند موسوم به دو نعل و سپس مقداری تندتر موسوم به سه نعل و بعد چهار نعل و تاخت می‌شود. در ادامه با نشیب و فراز  همراه است و در آخر کند می‌شود که گویی اسب از حرکت می ایستد.

سید خلیل عالی‌نژاد این مقام را بسیار زیبا اجرا کرد و شیوه اجرای او می‌تواند سرمشقی برای تنبونوازان دیگر باشد. او همچنین در کتاب تنبور از دیرباز تاکنون این مقام را نت‌نویسی کرد که نت آن برای دانلود در این آموزش قرار گرفت. البته اجرای مقام سوار سوار در مناطق دیگر مانند گوران متفاوت است. علی‌اکبر مرادی در کتاب صد درس تنبور نیز به نت‌نویسی این مقام پرداخت و آن را اجرا نیز کرد. در پایان تنبونوازان باسابقه و توانمند می‌توانند اطلاعات بیشتری پیرامون ریشه‌ها و اندیشه‌های این مقام را در زیر همین مطلب به اشتراک بگذارند.