مقام آتش بگی
مقام آتش بگی یکی از هفتاد و دو مقام کلام حقانی تنبور است که آتش‌بیگ یا خان‌آتش از مشاهیر و بزرگان یارسان منسوب است. آنگاه که سید محمدبیگ در زیر درخت بلوط در کوهسارهای منطقه باوران نشسته بود سروشی باطنی به او رسید. براساس این الهام در زمان سلطان سهاک، تنبور ناکوک، کوک می‌شود و یاران سلطان او را خواهند یافت. آتش‌بیگ این مقام را در رسای همین الهام، ساز کرد.
محمدبیگ در قرن نهم هجری از سرزمین عراف وارد ایران شد و نیای دوازده سادات نوربخش لرستان است. آتش‌بیگ نیز فرزند او و از مشاهیر اهل حق است و جانشین خلف پدرش می‌باشد. مقام آتش‌بگی را نیز براساس گفتار پدر با ساز تنبور به فریاد آورد. به این مقام گاهی آتش بیگی یا ئاته‌ش به‌یگی هم می‌گویند و همراه با کلام و آواز است. در این نوشتار کوشش می‌شود تا این مقام مورد تشریح بیشتر قرار گیرد.
نت مقام آتش بگی
این مقام را رامتین تنبورنواز به روایت سید قدمیار حسینی، در کتاب هفتاد و دو مقام تنبور نت‌نویسی کرد. گام موسیقی و میزان موسیقی آزاد است و رامتین تنبور کوشید تا آنچه قدمیار در سینه داشت را به صفحه آورد. به همین دلیل شاید این مقام با موازین دقیق موسیقی کلاسیک همراستا نباشد. دول‌فرید الهامی نیز در آلبوم هزاره تنبور این مقام را نواخت و آوازخوانی کرد که مورد اقبال اهل هنر واقع شد.
تنبور، دارای شخصیتی عرفانی و حماسی است و این ساز برای نواختن قطعات حماسی نیز استفاده می‌شود. این ساز در طول سیر و سفر تاریخی و فرهنگی تنبور در نقاط و نواحی مختلف نام‌ها و شکل‌های متفاوتی پیدا کرد. تنبور یکی از سازهای زهی است که در آن سیم‌ها از روی دسته‌ای بلند و کاسه‌ای عبور کرده و با ضربه انگشتان به صدا درمی‌آید. ین ساز را با پنجه می‌نوازند و این خود دلیلی است بر ارتباط خانوادگی تنبور و دوتار محلی و سه‌تار که آنها نیز با انگشت (ناخن) به صدا درمی‌آیند. مقام آتش بگی یکی از مقام‌های تنبور است که بسیار زیبا و تاریخی است.
نگارنده: تنبورنواز
مقام‌های تنبور , نت تنبور | 14 اردیبهشت 03
