مقام خان‌امیری

مقام خان‌امیری یکی از مقام‌های باستانی (مجلسی) تنبور  است که موسیقی حماسی دارد و احساسی از پهلوانی و سلحشوری را در شنونده، زنده می‌سازد. از نظر نوع موسیقی و زمینه آهنگ، می‌توان این مقام را با مقام جنگه‌را مقایسه کرد. در هر دو مقام حال‌وهوای قهرمانانه‌ای به مخاطب دست می‌دهد.

این مقام باستانی، زیبا و کوتاه بوسیله «خان امیر» که یک موسیقی‌دان قدیمی کرد است، ارائه شد. بیشتر تنبورنوازان مشهور این مقام را اجرا کرده‌اند که در آلبوم‌های گوناگون تنبور قابل شنیدن است. این مقام فاقد کلام و آواز است. به غیر از تنبور، سازهای دیگری مانند سرنا و دوزله نیز توانایی اجرای این مقام را دارند. نواختن این مقام در بین نوازندگان سازهای بادی نیز رایج است و نسخه‌های گوناگونی از اجرای آن وجود دارد.

نت تنبور مقام خان‌امیری

نت مقام خان‌امیری را سید خلیل عالی‌نژاد در کتاب تنبور از دیرباز تاکنون نگارش کرد. همچنین این مقام بوسیله سید محمد ذوالنوری در کتاب آموزش مقدماتی تنبور نت‌نویسی شد. علی‌اکبر مرادی نیز در کتاب صد درس نت‌نویسی این مقام را انجام داد. در برخی کتاب‌های دیگر نیز این مقام باستانی نت‌نویسی شد که در دسترس هنرجویان قرار دارد.

در گام موسیقی این مقام همه نت‌ها به جز می و سل به صورت اصلی هستند یا در واقع بکار می‌باشند. تنها سل و می بمل می‌باشند. میزان موسیقی نیز ساده و به صورت دو چهارم است یعنی در هر میزان دو نت سیاه اجرا می‌شود. تنها برای شروع باید سیم سوم نیز با انگشت شصت گرفته شود که چالش اصلی هنرجویان شاید همین باشد.

سید خلیل عالی‌نژاد در آلبوم آئین مستان این مقام را بسیار زیبا اجرا کرد. پیرامون خان‌امیر اطلاعات زیادی در دست نیست و تنها اشاره شده است که او موسیقی‌دانی کرد بوده است. پیرامون زمان تولد، زندگی‌نامه و مکان زندگی او نیز اطلاعات خاصی وجود ندارد. نسیم ناهد و محمدنژاد نیز در پژوهش خود اطلاعات بیشتری را کسب نکردند.