مقام ساروخانی

مقام ساروخانی یک مقام مجلسی (باستانی) ساز تنبور است که ریشه آن بسیار باستانی است و در موسیقی مقامی تنبور وارد شد. این مقام باستانی به راز و نیاز زرتشت بزرگ با اهورمزدا منسوب است. مقام‌های مجلسی بسیار قدیمی هستند همچنان که مقام باریه به باربد منسوب است. بعدها موسیقی‌دان‌های کرد زبان همانگونه که تنبور را حفظ کردند موسیقی باستانی را در قالب نوا و لحن خود بازسازی نمودند.

ساروخان از نوازندگان برجسته موسیقی مقامی کردی است. او از میان اقوام و طوایف کرد از شهرت زیادی برخوردار است. مقام ساروخانی از ساخته‌های اوست که برای آواز به همراهی تنبور ساخته شد. این مقام حالتی حماسی و با شکوه دارد. در این مقام هر گاه به‌طور همزمان با دو نغمه یا نت مواجه می‌شویم نت زیر را از انگشت دوم و نت بم را از اانگشت پنجم اجرا می‌نمایند. این دو نت در کوک موردنظر در مقابل همدیگر قرار دارند. نت‌های سپید باید با چپ و راست سریع یا ریزتک انگشتی اجرا شود [کتاب تنبور از دیرباز تاکنون].

دانلود نت تنبور ساروخانی

علی‌اکبر مرادی در کتاب صد درس و حیدر کاکی در کتاب ته‌رزهای باستانی تنبور این مقام را نت‌نویسی کردند. حیدر کاکی برای این مقام یک آغاز، چهار آواز، پنج زمزمه و در پایان یک فرود در نظر گرفت. نت‌های این مقام در میزان موسیقی آزاد تنظیم گردید چرا که دشواری‌هایی در میزان‌بندی دارد.

مقام ساروخانی را شیرین محمدی در آلبوم بانگ سحری نواخت.

فرید الهامی در آلبوم هزاره تنبور نیز این مقام را نواخت.

طاهر یارویسی مشهور به طائر تنبور یا نوچ مردی نیز در آلبوم مجنونی آن را اجرا کرد.

ذکر مقام ساروخانی

ذکر مقام ساروخانی خوانده شده توسط استاد سید خلیل عالی‌نژاد:
دایم طهورن..
ساغرم سرشار باد طهورن..
چون قلب ساقی مملو ژ نورن..
مغنی سرمست رهاب و شورن..
زمزمه تارن نغمه تنبورن..
زیره ساز و سنج بانگ بلورن..
له زمزمه ذکر لری قبض و بس..
بشنو ژ تمام اشیا و هر چه هست..
هم له گنبد گردون گردان..
له مرکز عشق دایره امکان..
له ناله ژناقوس شاه مردان..
و صوت جلی آشکار و نهان..
و لسان عیب مواچی و تو..
عالم فانی غیر ژ ذات هو..
ژ جمله ذرات شنو دم و دم..
مکیشن آواز یک صدا و هم..
یا حق و ذات ذوالجلالی ویت..
و ذات و صفات لایزالی ویت..
و یاهو یاهو ابد الان بر..
وناله پیران واده صبح سحر..
وعشق رندان سرمست و مدهوش..
و جام باده‌ی پیر می فروش …
و دردی کشان بزم ارادت …
گوشه گیران کنج قناعت..
نیازم ایدن یا حی یا قیوم..
دوستان ژ لطف نکری محروم..