دردم از یار است
دردم از یار است (تصنیف یار) ساخته سید خلیل عالی‌نژاد در آواز اصفهان است که با ساز تنبور و شعری از حافظ تنظیم گردید. این تصنیف در آلبوم‌های مشهور سیدخلیل وجود ندارد و به‌صورت مستقل نواخته‌شد. به‌نظر می‌رسد این آهنگ یکی از نوآورانه‌ترین کارهای سیدخلیل است که فراز و فرودهای آن به فضای تنبور معاصر بسیار نزدیک است. در این نوشتار کوشش بر آن است تا نت‌نویسی و تشریح بهتر این تصنیف پرداخته‌شود.
نت آهنگ دردم از یار است
این آهنگ مانند ساقی‌نامه در دستگاه اصفهان تنظیم گردید بنابراین نت‌های زیر به‌صورت بمل هستند:
Re, La, Si
به‌همین ترتیب پرده‌ها در گام زیر قابل استفاده هستند:
۱, ۴, ۵, ۷, ۸, ۱۰, ۱۲, ۱۳
میزان شروع آهنگ به‌صورت ۷/۸ است و سپس به‌صورت ۲/۴ تبدیل می‌شود:
𝅘𝅥 (۱۲) 𝅘𝅥𝅮 (۳) 𝅘𝅥 (۱۲) 𝅘𝅥 (۱۲)
متن تصنیف یار از سید خلیل عالی‌نژاد
متن تصنیف یار براساس غزل شماره ۳۶۳ از حافظ شیرازی تنظیم شد.
دردم از یار است و درمان نیز هم ♪♫♪ دل فدایِ او شد و جان نیز هم
این که می‌گویند آن خوشتر ز حسن ♪♫♪ یار ما این دارد و آن نیز هم
یاد باد آن کاو به قصدِ خونِ ما ♪♫♪ عهد را بشکست و پیمان نیز هم
دوستان در پرده می‌گویم سخن ♪♫♪ گفته خواهد شد به دَستان نیز هم
چون سر آمد دولتِ شب‌هایِ وصل ♪♫♪ بگذرد ایامِ هِجران نیز هم
هر دو عالم یک فروغِ رویِ اوست ♪♫♪ گفتمت پیدا و پنهان نیز هم
اعتمادی نیست بر کارِ جهان ♪♫♪ بلکه بر گردونِ گَردان نیز هم
عاشق از قاضی نترسد مِی بیار ♪♫♪ بلکه از یَرغویِ دیوان نیز هم
محتسب داند که حافظ عاشق است ♪♫♪ و آصفِ مُلکِ سلیمان نیز هم
آواز بیات اصفهان یکی از پنج آواز و هفت دستگاه اصلی موسیقی ایران است که برخی آن را از متعلقات دستگاه شور می‌دانند. نام این آواز با مقام باستانی اصفهان همسان است اما از نظر موسیقایی با آن مرتبط نیست. دردم از یار است یک نمونه از همین آوزا است.
در بیات اصفهان، نت پایه همان درجه چهارم همایون است که نقش نت شاهد را نیز ایفا می‌کند. این نت در مرکزیت دو دانگ قرار دارد که دانگ پایین‌تر تا نت پایه همایون پایین می‌رود و دانگ بالاتر مسیری است به سمت اوج آواز اصفهان.
نگارنده: تنبورنواز
نت تنبور | 18 آبان 03
