کتاب زمینه شناخت تنبور

کتاب زمینه شناخت تنبور اثری از حیدر کاکی پیرامون ساز آسمانی تنبور و تاریخچه و فرگشت آن است که بوسیله انتشارات مشاهیر هنر منتشر گردید. این ساز در صحنه با نام تنبور و در آذربایجان با نام چگور و در خراسان با نام دوتار شناخته می‌شود.

زمینه شناخت تنبور حاصل تجربیات و پژوهش‌های فراگیر و بلندمدت حیدر کاکی است. مطالعه این کتاب برای علاقه‌مندان به ساز تنبور بسیار مفید است و تازه‌های بسیاری به همراه دارد. کتاب زمینه شناخت تنبور تارخچه دقیق و کاملی از ساز تنبور و نوازندگان تاثیرگذار این عصره است که آشنایی با آن برای نوازندگان تنبور ضروری است.

درباره کتاب زمینه شناخت تنبور

کتاب با پیشگفتاری از استاد علی‌اکبر مرادی شروع شد و سپس نگارنده مقدمه‌ای بر کتاب زد. پس از آن تاریخچه مکتوب تنبور از صفویه و قاجار نقل گردید. یارسان «اهل حق» و تنبور یارسان محور بعدی کتاب است. مشخصیات و شکل ظاهری تنبور، کوک تنبور و عوامل فنی در اجرا، انواع مضراب و تکنیک‌های اجرایی دست‌چپ نیز تشریح گردید.

دوش در مهتاب دیدم مجلسی از دور مست

طفل مست و پیر مست و مطرب و تنبور مست

نوازندگان این ساز و سازندگان تنبور از دیرباز تا کنون مورد بحث بعدی است. استاد خداوردی در گذشته و استاد سعید ذوالنوری در حال حاضر، از بزرگترین سازندگان این ساز هستند. فارابی از بزرگترین فلاسفه و دانشمندان ایرانی می باشد که به کرات در رابطه با تنبور و تفصیر آن و تشریح انواع کوک های آن توضیح داده است. از فلاسفه و دانشمندان بزرگ دیگر می‌توان به ابن سینا، صفی الدین ارموی، عبدالقادر مراغی، اشاره داشت. شاعران بزرگ ایرانی مانند: فردوسی، حافظ، مولوی، نظامی گنجوی و … از نام تنبور بصورت گسترده استفاده کردند.

انواع مقام‌های تنبور چون مقام‌های مجلسی، مقام‌های حقانی و مقام‌های مجازی زیربنای این اثر می‌باشند. کتاب شیوه‌های تنبور نوازی با کتاب زمینه شناخت تنبور غرابت زیادی دارد. همچنین هنرجویان و علاقه‌مندان ساز تنبور می‌توانند کتاب دف و تنبور را به عنوان یک مکمل مطالعه کنند. از دیگر آثار مناسب در کنار این اثر می‌توان به کتاب‌های ته‌رز یاری و نوای دالاهو اشاره کرد.